İşletmeden tüketiciye (B2C), e-ticaretin internetteki perakende kısmıdır. İşletmelerin ürünleri, hizmetleri veya bilgileri doğrudan tüketicilere satmasıdır. Terim, çevrimiçi perakendecilerin ve mal satıcılarının bir yenilik olduğu 1990’ların sonundaki nokta com patlaması sırasında popülerdi. Bugün internette her türlü tüketim malını satan sayısız sanal mağaza ve alışveriş merkezi var. Amazon bu sitelerin en bilinen örneğidir. Ayrıca B2C pazarına en hakimdir isimdir.
Tüketiciden tüketiciye (C2C), tüketicilerin birbirleriyle çevrimiçi olarak ürün, hizmet ve bilgi alışverişinde bulunduğu bir e-ticaret türüdür. Bu işlemler, genellikle işlemlerin gerçekleştirildiği çevrimiçi bir platform sağlayan üçüncü bir taraf aracılığıyla gerçekleştirilir. Çevrimiçi müzayedeler ve sınıflandırılmış reklamlar, C2C platformlarına iki örnektir. EBay ve Craigslist bu platformların iyi bilinen iki örneğidir. eBay bir işletme olduğundan, bu tür e-ticaret C2B2C olarak da adlandırılabilir ve tüketiciden işletmeye, tüketiciden tüketiciye olarak değerlendirilebilir. Facebook pazar yeri ve bir moda satış platformu olan Depop gibi platformlar da C2C işlemlerini mümkün kılar.
Tüketiciden işletmeye (C2B), tüketicilerin ürün ve hizmetlerini şirketlerin teklif vermesi ve satın alması için çevrimiçi olarak sunduğu bir e-ticaret türüdür. Bu, B2C’nin geleneksel ticaret modelinin tam tersidir. C2B platformunun popüler bir örneği, telifsiz fotoğraflar, görseller, medya ve iStock gibi tasarım öğeleri satan bir pazardır. Başka bir örnek olarak bir iş panosu olabilir.
İşletmeden yönetime (B2A), şirketler ile kamu idaresi veya devlet kurumları arasında çevrimiçi olarak yürütülen işlemleri ifade eder. Devletin birçok şubesi, çeşitli e-hizmet veya ürün türlerine bağımlıdır. Bu ürün ve hizmetler genellikle yasal belgeler, kayıtlar, sosyal güvenlik, mali veriler ve istihdamla ilgilidir. İşletmeler bunları elektronik olarak temin edebilirler. B2A hizmetleri, e-devlet yeteneklerine yapılan yatırımlar nedeniyle son yıllarda önemli ölçüde artmıştır.
Tüketiciden idareye (C2A), tüketiciler ile kamu idaresi veya devlet kurumları arasında çevrimiçi olarak yürütülen işlemleri ifade eder. Devlet, bireylerden nadiren ürün veya hizmet satın alır, ancak bireyler aşağıdaki alanlarda sıklıkla elektronik araçları kullanır:
- Sosyal Güvenlik; bilgi dağıtma ve ödeme yapma.
- Vergiler; vergi beyannamelerinin doldurulması ve ödemelerin yapılması.
- Sağlık; randevu almak, test sonuçlarını ve sağlık durumu hakkında bilgi vermek ve sağlık hizmeti ödemelerini yapmak.
E-ticaretin ne olduğuna ve sürecin nasıl yürüdüğüne ek olarak e-ticaretin avantajlarının ve dezavantajlarının da dikkate alınması gerekir. E-ticaretin faydaları arasında 24 saat kullanılabilirliği, erişim hızı, mal ve hizmetlerin geniş kullanılabilirliği, kolay erişilebilirliği ve uluslararası erişim sayılabilir.
Kullanılabilirlik e-ticaretin en önemli özelliklerinden biridir. Kesintiler ve planlı bakımların yanı sıra, e-ticaret siteleri 7/24 açık olup, ziyaretçilerin istedikleri zaman göz atmalarını ve alışveriş yapmalarını sağlar. Gerçek mekanda faaliyet gösteren işletmeler genellikle belirli saatlerde açılır ve hatta belirli günlerde tamamen kapanabilir.
Erişim hızı bir diğer avantajdır. Fiziksel bir mağazadaki alışveriş yapanlar kalabalık nedeniyle yavaşlayabilirken, e-ticaret siteleri hızlı çalışır. Bu, hem tüketici cihazındaki hem de e-ticaret sitesindeki bilgi işlem ve bant genişliği tarafından belirlenir. Ürün ve alışveriş sepeti sayfaları birkaç saniye veya daha kısa sürede yüklenir. Bir e-ticaret işlemi birkaç tıklamadan oluşabilir ve beş dakikadan az sürebilir.
Geniş kullanılabilirlik en önemli avantajıdır. Amazon’un ilk sloganı “Dünyanın En Büyük Kitapevi” idi. Her kitabı raflarında stoklamak zorunda olan fiziksel bir mağaza değil, bir e-ticaret sitesi olduğu için bu iddiada bulunabilirdi. E-ticaret, markaların satın alma işleminden sonra bir depodan veya çeşitli depolardan sevk edilen geniş bir ürün yelpazesi sunulmasını sağlar. Müşteriler muhtemelen istediklerini bulma konusunda daha başarılı olacaklardır.
Kolay erişilebilirlik ise bir diğer avantajdır. Fiziksel bir mağazadan alışveriş yapan müşteriler belirli bir ürünü bulmakta zorlanabilirler. Web sitesi ziyaretçileri, ürün kategorisi sayfalarına gerçek zamanlı olarak göz atabilir ve ürünü hemen bulmak için sitenin arama özelliğini kullanabilir. Uluslararası erişim de bu hususta avantaj olarak sayılabilir. Gerçek mekanda faaliyet gösteren işletmeler, mağazalarını fiziksel olarak ziyaret eden müşterilere satış yapar. E-ticaret ile işletmeler web’e erişebilen herkese satış yapabilir. E-ticaret, bir işletmenin müşteri tabanını genişletme potansiyeline sahiptir.
E-ticaret daha az maliyet gerektirir. Saf oyun e-ticaret işletmeleri, kira, stok ve kasiyer gibi fiziksel mağaza işletme maliyetlerinden kaçınır. Ancak nakliye ve depolama maliyetlerine neden olabilirler. Kişiselleştirme ve ürün önerileri de e-ticaret sitelerinde sıklıkla karşılaşılır. E-ticaret siteleri, bir ziyaretçinin göz atma, arama ve satın alma geçmişini izleyebilir. Kişiselleştirilmiş ürün önerileri sunmak ve hedef pazarlar hakkında bilgi edinmek için bu verileri kullanabilirler. E-ticaretin algılanan dezavantajları arasında bazen sınırlı müşteri hizmeti, tüketicilerin bir ürünü satın almadan önce görememesi veya dokunamaması ve ürünün nakliyesi için bekleme süresi sayılabilir.
