Vergi usulü, vergilendirme süreçleri, vergi ile ilgili konularda sıkça duyulan ve merak edilen kelimelerden biri de tahakkuktur. Peki tahakkuk nedir? Tahakkuk ne demektir? Birçok kişi bu sorunun cevabını verirken zorlanır ve tahakkuk kelimesini tam olarak açıklayamaz. Bu sebeple bu yazıda, bu konu ile alakalı kişilerin en çok aklına takılan soruları yanıtlayacağız. Öncelikli olarak tahakkuk kelimesi ne demektir buradan başlayalım. Tahakkuk; tebliğ edilen verginin, artık ödenme safhasına ulaşması anlamına gelmektedir. Basit bir deyiş ile vergi kaydı bulunan kişilerin vergi borcunun kesinleşmesidir. Bu nedenle vergi borçlarınızı sorgulama işlemini tahakkuk edilmeden önce gerçekleştirebilirsiniz. Vergi borcunun tam anlamıyla kişi için mükellef olan kişilerin bu vergi hakkında herhangi bir itirazlarının bulunmaması ve yükümlü oldukları vergileri ödemeyi kabul etmeleri gerekmektedir. Bir vergi tahakkuk edildiğinde bu işlemler basamağının gerçekleştiği vergi mükellefine 1047 vergi kodu gereğince çeşitli belgelerle belirtilir. Bu belgelere tahakkuk fişi adı verilir. Bu belgeleri Taşıtlar Vergi Dairesi, Kurumlar Vergi Dairesi gibi vergilendirmeye yetkili kurumlar düzenler.
Tahakkuk Fişi Nedir?
Ödeme safhasına ulaşmış, yani tahakkuk edilmiş olan vergilerin vergi mükellefine belirtilmesi için vergi mükellefine çeşitli belgeler gönderilir. Bu belgeler nedir diye bakıldığında karşımıza tahakkuk fişi çıkar. Fiş nedir? Tahakkuk fişi nedir? Tahakkuk fişi, ödeme safhasına ulaşmış yani tahakkuk edilmiş olan vergilerin vergi mükellefine belirtilmesi kullanılan belgelere verilen addır. Bu belge tahakkuk işlemi gerçekleştikten sonra, vergi borcu bulunan ve ödemek ile yükümlü olan kişiye gönderilir. Tahakkuk fişinde, vergilerin özellikleri, ödenmesi gereken miktarlar açık bir şekilde belirtilir. Söz konusu belge hem bilgilendirme hem de ödeme emri niteliği taşıyan bir belgedir. Tahakkuk fişi üzerinde yer alan tarih borcun son ödeme tarihidir. Bu tarihten sonra ödenen borçlara faiz tahakkuku uygulanır.
Vergi işlemlerinde özellikle büyük firmalar ve işletmeler çok sayıda vergi ödemektedir. Vergilerin takibi oldukça zordur. Bu nedenle vergi işlemlerini firmalar adına kayıtlı oldukları vergi daireleri, vergi borçları tahakkuk edildikten sonra bu işletmelere tahakkuk fişini gönderir. Gönderilen tahakkuk fişinde borca dair ücret bedeli ve tüm bilgiler yer alır.
Verginin Tahsili Nedir?
Vergi ödemek ile yükümlü olan firma ya da kişilere, resmi olarak borçları bildirildikten sonra karşılarına yeni bir terim çıkar, verginin tahsili. Söz konusu verginin tahsili nedir, diye bakıldığında yasalara uygun olarak vergi borcunun ödenmesine verginin tahsili dendiği ortaya çıkmaktadır. Borcu KDV dahil bir şekilde ödemek ile yükümlü kişiye iletilir. Vergi usulünce vergi tahsil edildiğinde borç bitmemektedir. İltizam usulü, ihale yönetimi, halk temsilcileri eliyle tahsil usulü, emanet usulü verginin mükellefi tarafından ödenmesi usulü gibi başlıca yöntemler vardır.
Verginin tahsili bir idari işlemdir. Bu idari işlem ile birlikte vergilendirme süreci sonlanır. Borcun tahsili tahakkuk etmiş olan vergi borcunun, yasaya uygun bir biçimde ödenmesi anlamına gelmektedir. Vergi tahsil etmek nasıl olur;
• Vergi tahsili işlemi 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun uyarınca yapılır.
• Tahsilat sonucunda yükümlüye bir makbuz-vezne alındısı verilir.
• Vergi borcunun ödenmesi ve tahsil edilmesi vergiye mükellef olan kişi/kurumun iradesine dayalı olarak veya iradesi olmadan cebri tahsil biçiminde gerçekleşir.
Tahakkuk Etmek Ne Demektir?
Tahakkuk etmek bir idari işlem değil sadece bir aşamadır. Bu işlem, vergilendirme sürecinin önemli bir aşamasıdır. Vergi borcunun ödenecek duruma gelmesini ifade etmektedir. Tahakkuk aşaması ile, tarih ve tebliğ edilmiş ve verginin ödenmesi gereken noktaya gelinmiştir. Bu aşamada alacaklı vergi idaresi, tahakkuk eden vergi borcunun ödenmesini yükümlüden talep etmektedir. Tahakkuk etmek işlemi, vergiyi ödemek ile yükümlü olan kişinin tutumlarına göre iki farklı şekilde ilerlemektedir.
• Kendiliğinden Tahakkuk: Tarh ve tebliğ edilmiş olan vergi borcuna dair yasada ön görülmüş olan 30 günlük vergi davası açma süresi dava açmadan geçirilirse vergi borcu kendiliğinden tahakkuk etmiş olur.
• Yargı Organının Kararı Üzerine Tahakkuk: Vergiyi ödemek ile yükümlü olan kişinin tarh ve tebliği edilmiş olan vergi borcuna karşı yasada öngörülmüş olan 30 günlük vergi davası açma süresi içerisinde dava açılırsa, tarh işleminin yürütülmesi kendiliğinden durur, vergi borcu tahakkuk edilemez.
Verginin Tebliği Nedir?
Vergi tebliğ etmek nedir? Bahsi geçen vergini tebliği konusu, mükellefin borcu ödeyebilmesi için vergi dairesinin tarh ettiği vergiyi bildirmesi olarak ifade edilebilir. Yani yetkili makamların mükellef ya da sorumlu kişiye ilgili borcu yazı ile bildirmesidir. Bu yazılı belgeye tahakkuk fişi dendiğini yukarıda açıklamıştık. Ancak beyan esasına dayanan vergilerde mükellef kendisi bildirim yaptığı için vergi tebliğine ihtiyaç bulunmamaktadır.
Vergi tebligat etmek nedir? Vergi tebligatı nedir? Bu soruların yanıtlarını, verginin tebligatı idari bir işlem olarak cevaplandırmak mümkündür. Bu idari işlemde yükümlü hakkında yapılmış tarh işleminden ve adına salınmış olan vergiden haberdar olur. Vergilendirmeyi ilgilendiren ve bu konuda bir yargı ifade eden noktaların yetkili makamlar tarafından vergi yükümlüsüne veya vergi cezası muhatabına yazı ile bildirilmesidir.
Tahakkuk Ettirmek Ne demek?
Tahakkuk sözlük anlamı ile ne demektir diye bakıldığında kelime anlamı olarak gerçekleştirmek anlamına gelmektedir. Bu kavram, bir vergi veya borç geçerli belgelere dayalı bir şekilde ve ayrıntılı olarak hesaplanmış ve ödenebilir hale gelmiş vergi veya borç tutarı demektir. Neden tahakkuk etmek gerekir, herhangi bir alacağın tahsil edilebilir duruma gelmesi veya bir borcun ödenme aşamasına gelmesi için öncelikli olarak borcun kesinleşmesi yani tahakkuk etmek gerekir. Vergi borcunun tahsil edilebilmesi için gerekli olan mükellefin vergi dairesine verdiği beyannameye dayanarak ve mevzuata uygun şekilde tahakkuk işleminin yapılmış olması gerekir. Vergi mükellefine borcun tahakkuk fişi ile bildirilmesi gerekir. Bu adımlar sonrasında tahakkuk etmek işlemi gerçekleşmiş olur.
Tahsil Nedir?
Tahsil verginin kanuna uygun bir şekilde ödenmesidir. Borcu tahsil etmek, borçlu olan kişiden kanuna uygun bir şekilde ödemesi gereken borcun alınması ya da kişinin borcunu ödemeye teşvik edilmesidir. Borcu tahsil etmek için öncelikli olarak vergi mükellefine tahakkuk fişi ile borcu bildirilir ve belgede yer alan tarihe kadar zaman verilir. Vergi borcu olan kişiden bu süre zarfında borç tahsil edilir. Borcun tahsili sırasında borcun ödenebileceği son tarih saat dk nedir, borç tahsili sırasında gerekli no nedir tüm bu bilgiler önem taşımaktadır.
Muhasebede Tahakkuk Nedir?
Muhasebede hesap dönemi genellikle 1 yıl kabul edilir. Bu 1 yıl 1 Ocak – 31 Aralık tarihlerinde olması gerekli değildir. İşletmeler Maliye Bakanlığından özel izin alarak kendilerine özel hesap dönemi belirleyebilme hakkına sahiptir. Belirlenen özel tarihlerde hiçbir zaman süre 365 günden fazla olmamalıdır. Hesap dönemi içerisinde ticari ve zirai kazancın tespitinde tahakkuk dikkate alınır.
Kısaca açıklamak gerekirse tahakkuk ilkesi, gelir ve giderlerin alındıkları ya da yapıldıkları anda gerçekleşmiş sayılması ve bunları ilgilendirdikleri dönemin finansal tablolarında yer almasıdır. Tahakkuk esasına göre gider ve gelirler kesin bir şekilde belirlenmelidir. Diğer bir ifade ile gelir ve giderlerin kısmen ya da tamamen tahsil dilmesi veya ödenmesi durumunda tahakkuk esas değildir.
